Çocuklarda dil gelişimi doğumdan itibaren 5 yaşına kadar devam eden bir süreçtir. Bu süreçte çocuğun konuşma, anlama, okuma ve yazma yeteneğini olumsuz yönde etkileyen bir iletişim bozukluğu olduğunda bu konuşma veya dil bozukluğu olarak adlandırılır.
Konuşma Bozukluğu
Fiziki nedenlere bağlı olarak oluşan telaffuz, ton veya kalıplarda hata yapılmasını ifade eder. Üç temel konuşma bozukluğu türü vardır: artikülasyon bozuklukları, akıcılık bozuklukları ve ses bozuklukları.
Artikülasyon Bozuklukları
Çocuğun ses üretmedeki sorunlarından kaynaklanan bu bozukluk adını artükülatör bölgelerindeki sorunlardan alır. Bozukluğun temelinde çocuğun sesleri ya hiç çıkaramaz ya da yanlış çıkarır. Bu soruna kas ve sinir sistemindeki bozukluklar neden olabileceği gibi dil bağı dudak yarığı gibi yapısal bozukluklar da neden olabilir. Hatta uzmanlar yanlış öğrenilmenin de artikülasyon bozuklukları içinde yer aldığını söylemektedir.
Tek ses diye tabir edebileceğimiz c,ç,j,l,r,s,ş,z harflerinde sorun yaşarlar. Örneğin en çok karşılaşılan "r" harfini "y" olarak telafuz etmek gibi...
Akıcılık Bozuklukları
Konuşma aşamasında akıcılığın olmaması veya konuşma sırasında olağan dışı duraksamalar yaşaması olarak tabir edebiliriz. Tabiki şunu da belirteyim ki her insanda belli bir oranda duraksama veya akıcılık aksaması vardır. Bunun üst limiti yetişkin bireylerde %7 iken çocuklarda %10 üzerinde olabilir. Bu oranların üzerinde akıcı bozukluğu olduğunda tedavi gerektiği düşünülür.
İki tür akıcılık bozukluğu vardır.Bunlardan ilki ve yaygın olanı kekemeliktir. Bu sorun konuşmanın akıcılığı ve ritminin, duraklamalar, tekrarlar, uzatmalarla ve çoğu kez bunlara eşlik eden beden hareketleriyle kesintiye uğramasıdır.
Diğer bir akıcılık bozukluğu ise hızlı konuşmadır. Bu sorunda da konuşma normalden daha hızlıdır. Kekemelik gibi kelime tekrarları olduğu gibi kelimeler içerisinde de hecelerin yerleri değiştirilebilmektedir.
Dil Bozuklukları
Dil bozukluğu, duyguları, fikirleri veya ihtiyaçları ifade etmedeki zorluk veya yetersizliktir. Konuşma bozukluğu olan çocukların aksine, dil bozukluğu olan çocuklar telaffuz, ton veya kalıpta hata yapmazlar. Bunun yerine, kendisine veya kendilerine ne söylendiğini anlamakta ve / veya kelimeleri cümlelerde kullanmakta güçlük çekeceklerdir.
Afazi (Edinilmiş Dil Bozuklukları)
Nörolojik bir sorun olan bu durumda doğuştan değil de sonrasında meydana gelen bir inme veya bir kaza sonucunda oluşabilecek beynin ilgili alanlarının aldığı hasarlarla alakalı olarak dil bozukluğu görülmesidir.Bu gibi durumlarda konuşmanın yanı sıra okuma ve yazmada da sorunlar görülmesi muhtemeldir.
Motor Konuşma Bozuklukları
Yine bu konuşma bozukluğunda da temel etken nörolojiktir.Bu gibi durumlarda nörolojik etmenler konuşma yetisini sağlayan kaslarda gelişememe, hasar veya gelişememe gibi durumlara sebebiyet vermekte bu da çocuğun konuşmasını engelleyebilmektedir.